الیاف مختلف صنعت نساجی

احتمالا زمانی که قصد خرید لباس دارید شاید برایتان سوال شده باشد لباسی که می خرید از چه جنسی است؟ یا اگر کیفیت کالا اولویتتان باشد برای پی بردن به جنس پارچه واژه ی الیاف را شنیده اید. 
اگر اطلاعات لازم از الیاف پارچه های مختلف ندارید در این مقاله با ما همراه باشید تا با ویژگی ها و کاربرد الیاف مختلف آشنا شویم.
در اولین بخش به معرفی الیاف می پردازیم

الیاف

واژه ی الیاف از جمع کلمه fiber  به معنای لیف گرفته شده است.
الیاف مهمترین و اولین ماده ی مورد نیاز صنعت نساجی می باشند.
ظاهر الیاف از رشته های نازکی تشکیل شده که این رشته ها در کنار هم قرار گرفته و در هم آمیخته شده اند.
الیاف از روش های مختلفی به دست می آید همچنین در شکل و اندازه های متفاوتی مورد استفاده قرار می گیرد از همین روی جنس و اسم های زیادی دارد.
جالب است بدانید که الیاف فقط در صنعت نساجی کاربرد ندارد و در صنایع دیگری نیز مورد استفاده قرار می گیرد در ادامه به کاربرد های الیاف مختلف خواهیم پرداخت.
الیاف بنابر روش تولیدشان به سه دسته طبقه بندی می شود :

• رشد الیاف به روش طبیعی
• بازسازی الیاف به روش نیمه مصنوعی
• تولید الیاف به روش کاملا مصنوعی

الیاف های طبیعی

لیف هایی که به طور طبیعی در طبیعیت وجود دارند را می توان به الیاف طبیعی نسبت داد.
الیاف طبیعی بر اساس منشا آن ها به سه صورت زیر دسته بندی می شوند.

گیاهی
حیوانی
معدنی

در اینجا مهم ترین لیف ها را برایتان معرفی می کنیم.

بررسی الیاف طبیعی گیاهی

برای تولید الیاف گیاهی باید گیاه لیف را در مزارع کشت کنیم. کشت الیاف گیاهی به دو صورت دانه ای و ساقه ای صورت می گیرد.

الیاف گیاهی دانه ای

پنبه

پنبه از زمان های بسیار قدیم مورد مصرف قرار می گرفت در واقع اولین پارچه ی به دست آمده با الیاف پنبه به 1900 سال قبل از میلاد بر می گردد.
این الیاف در گذشته با نام تجاری طلای سفید مبادله می شد.
در حال حاضر پنبه به عنوان پر مصرف ترین الیاف گیاهی در صنعت نساجی شناخته می شود.
هر ساله 5/2 درصد از زمین های کشاورزی موجود در جهان روی به کشت پنبه می آورند.
این گیاه در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد مطلوبی دارد به همین علت هند بزرگترین تولید کننده پنبه در جهان است.
الیاف پنبه با توجه به طول آن قیمت گذاری می شود، در واقع الیاف طولانی تر با قیمت بالاتری نسبت به الیاف کوتاه تر فروخته می شود.
پنبه استحکام و جذب رطوبت زیادی دارد این الیاف به راحتی با مولکول های آب واکنش نشان می دهند بنابر این رنگرزی راحت تری دارند.
از ویژگی های دیگر این الیاف می توان به مقاومت کم در برابر چروک شدن و مقاومت زیاد در برابر حرارت اشاره کرد.

الیاف گیاهی ساقه ای

کتان

الیاف کتان را می توان جز الیاف ساقه ای دانست زیرا لیف کتان از ساقه ی این گیاه استخراج می شود.
این گیاه جزو گیاهان زینتی نیز محسوب می شود و حداکثر رشد آن 120 سانتی متر می باشد.
شرایط جوی روی کیفیت لیف این گیاه بسیار موثر  است.
ساختمان شیمیایی الیاف کتان شباهت زیادی به لیف های پنبه دارد، رنگرزی کتان همانند پنبه است و اکثرا در حالت پارچه صورت می گیرد لازم به ذکر است که الیاف کتان مورد حمله حشراتی مانند بید قرار نمی گیرند.
پارچه کتان بسیار سخت است و در مقابل شست و شو مقاومت خوبی دارد و می توان به این موضوع اشاره کر که مقاومت الیاف کتان از الیاف پنبه بیشتر است.

الیاف جوت

این الیاف از گیاهی با نام جوت به دست می آید به دلیل کشت راحت و آسانی که دارد در مقدار زیادی تولید می شود و جز الیاف ارزان می باشد.
دلایل دیگری برای ارزان بودن این الیاف وجود دارد که می توان به استحکام کم و قدرت پایین این الیاف اشاره کرد همچنین خراب شدن سریع لیف های جوت در مقابل رطوبت و ضعف رنگ پذیری از دیگر ویژگی های این الیاف می باشد.
از الیاف جوت برای درست کردن پارچه های ارزان قیمت و کیسه های بسته بندی سبک استفاده می شود.

الیاف کاپوک

الیاف کاپوک از بذر گیاهی به نام CEIBA PENTANDRA  به دست می آید که بیشتر در مناطق گرمسیری رشد می کند.
این الیاف به پنبه ابریشم معروف هستند زیرا شباهت بسیاری از نظر درخشندگی به الیاف ابریشم دارد .
لیفت کاپوک بسیار صاف و براق است اما مقاوت پاییتی دارد از ویزگی های مناسب این لیف می توان به خشک شدن سریع آن اشاره کرد.

الیاف رامی

این الیاف شباهت زیادی به کتان دارد و با نام تجاری رئا و چمن چینی نیز شناخته می شود.
الیاف  رامی از گیاهی بلند قامت دریافت می شود پارچه ی این الیاف دارای درخشندگی خاصی می باشد.
از ویژگی های دیگر این الیاف می توان به شکننده و سخت بودن پارچه ی این لیف اشاره کرد.

الیاف های طبیعی حیوانی 

پشم

این الیاف از پشم حیواناتی مانند گوسفند، شتر، لاما، خرگوش و … گرفته می شود .
ظاهر فیبر این الیاف وابسته به نوع حیوان آن متفاوت است، موی خرگوش را می توان از گرانترین آن ها دانست.
الیاف با فلس های بیشتر دارای ویژگی نرم تر، گرم تر و صاف تری می باشند همچنین دارای بهای بالاتر و کیفیت مطلوب تری نسبت به الیاف با فلس پایین می باشند.
از ویژگی های برجسته الیاف پشم می توان جذب رطوبت قوی دانست همچنین سرعت انتشار شعله و حرارت آن ها کمتر است.

ابریشم

پیله های کرم ابریشم که رشته هایی ظریف  پیوسته دارد به الیاف ابریشم معروف است.
این الیاف بسیار شفاف و براق می باشند، دلیل این شفافیت مثلثی بودن ساختار لیف ابریشم می باشد که مانند منشور عمل کرده و نور را مستقیم عبور نمی دهد.
الیاف ابریشم در زمان خیس شدن یا در مقابل نور مستقیم خورشید قرار بگیرد از سختی اش کاسته می شود.
این الیاف خاصیت ارتجاعی کمی دارد و احتمال حمله حشرات به این پارچه زیاد است.

الیاف نیمه مصنوعی 

الیاف مصنوعی در دو گروه سلولزی و غیر سلولزی تقسیم می شوند.
الیاف نیمه مصنوعی در واقع لیف های سلولزی هستند که توسط انسان باز سازی شده است و معروف ترین آن ها چوب کاج می باشد.
الیاف نیمه مصنوعی اغلب با نام های ریون و استات شناخته می شوند.

ریون

الیاف ریون توسط انسان از منابع گیاهی بازیابی می شود ، ریون در اوایل قرن 19 معرفی شد تا جایگزین ابریشم با قیمتی مناسب تر باشد.
 در واقع می توان ریون را جزو اولین لیف های مصنوعی دانست.
ریون همانند ابریشم از ویژگی های نرمی و  صافی برخوردار است و درخشندگی قابل توجهی دارد.
پارچه ی ریون استحکام زیادی ندارد و پارچه ی محکمی نیست همچنین پوشاک بافته شده توسط الیاف ریون در ماشین لباس شویی مقاومت کمتری دارند و در صورت کشیدگی ظاهر اولیه خود را از دست می دهند.
پارچه ریون به علت لیز و سر بودن پارچه ی خوش دوختی نمی باشد و دوخت سخت تری نسبت به پارچه های هم رده خود دارد.

استات

الیاف استات یک نمک سلولزی است که از نظر کیفیتی کاملا با ریون متفاوت می باشد.
پارچه های به دست آمده از الیاف استات ظاهر براقشان را به خوبی حفظ می کنند.
این الیاف در هنگام خیس شدن بسایر ضعیف شده و کیفیت خود را از دست می دهند.

الیاف مصنوعی

لیف های مصنوعی توسط انسان و از طریق ترکیب های شیمیایی ساخته می شوند.
الیاف مصنوعی از دستاوردهای دانشمندان در آزمایشگاه ها می باشد و مانند الیاف طبیعی در طبیعت یافت نمی شود.
جوزف سوان اولین دانشمندی است که الیاف مصنوعی را در سال 1880 اختراع کرد.
در سال 1885 جوف سوان از پارچه هایی که از الیاف مصنوعی ساخته شده بود در نمایشگاه لندن رونمایی کرد.
الیاف مصنوعی همگی از مواد خام شیمیایی کاملا وابسطه به نفت به دست می آیند.
در حال حاضر الیاف مصنوعی بیش از نیمی از مصرف الیاف صنعت را در هر زمینه ای در بر می گیرند.
به عنوان مثال پلی استر 60 درصد از حجم تولید لیف های مصنوعی را تشکیل می دهد.
در ادامه به معرفی الیاف مصنوعی پر کاربرد می پردازیم.

نایلون

الیاف نایلون بسیار انعطاف پذیر و خاصیت کشش بالایی دارد ، بسیار قوی و با دوام می باشد.
بسته به نیاز این قابلیت را دارد که بسیار براق یا کدر تولید شود.
همچنین لیف نایون بسیار در مقابل پوسیدگی و حمله حشرات مقاوم است اما در برابر حرارت بسیار ضعیف است و سریع واکنش نشان می دهد.
از این الیاف معمولا در لباس هایی که خاصیت کش سانی دارند استفاده می شود.
نایلون برای اولین بار در بخش لباس به صورت جوراب های زنانه تولید شد.

پلی استر

پلی استر دارای استحکام خوبی است و بسیار انعطاف پذیر می باشد و در برابر سایش و پارگی مقاومت خوبی دارد.
این الیاف به خوبی رنگ را در خودش نگه می دارد و پریدگی رنگ لباس ها در الیاف های پلی استر کمتر رخ می دهد.
این الیاف را از نظر نرمی نمی توان با الیاف طبیعی مقایسه کرد زیرا نسبت به آنها سخت تر است.
از ویژگی های دیگر لیف پلی استر می توان به مقاوت زیاد در برابر چروک شدن اشاره کرد.
پلی استر نسبت به الیاف گیاهی جذب رطوبت کمتری دارد و پوشیدن لباس هایی با جنس پلی استر برای بدن مفید نیست زیرا باعث کمتر رسیدن اکسیژن به سطح پوست می شود.
اما به دلیل وزن کم و سبکی که دارد در لباس های ورزشی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

به طور خلاصه می توان گفت که تمامی الیاف مصنوعی و طبیعی خواص ویژه مربوط به خود را دارند همچنین امروزه به دلیل تنوع موجود در پوشاک تمامی این الیاف با توجه به ویژگی های خاص شان مورد استقبال صنعت نساجی قرار می گیرند.